Onderbouwing besluit anoniem klokkenluiden schiet tekort

Organisaties worden verplicht anonieme meldingen van vermoedelijke misstanden in behandeling te nemen. Bovendien moet worden vastgelegd wie die eventuele meldingen gaat behandelen. De onderbouwing van deze verplichtingen schiet tekort. Zo wordt niet onderbouwd waarom Nederland kiest voor strengere regels dan in Europees verband is afgesproken. Verder maakt het voorstel niet duidelijk of de plannen werkbaar zijn. Bovendien zijn de regeldrukgevolgen niet in kaart gebracht. Dit schrijft ATR in een advies aan de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken.

Belang besluit niet toegelicht

Het anoniem melden van mogelijke misstanden, kan leiden tot verschillende problemen. Zo is het niet mogelijk hoor en wederhoor te plegen. Ook is goed denkbaar dat twijfel ontstaat over de betrouwbaarheid van anonieme meldingen. Een inhoudelijke toelichting waarom organisaties toch een optie tot anoniem melden moeten creëren, wordt door het ministerie niet gegeven. Ook is niet onderzocht in hoeverre er überhaupt behoefte is aan een anonieme meldingsmogelijkheid. 

Alternatief niet overwogen

Europeesrechtelijk bestaat er geen plicht tot het behandelen van anonieme meldingen. De keuze om de plicht wel op te leggen is daarmee een nationale kop. Tegelijkertijd is een minder belastend alternatief mogelijk. Dat alternatief bestaat uit een (informele) melding bij de vertrouwenspersoon die daarmee een schakel wordt tussen de organisatie en de melder. Het gezag binnen de organisatie en de vertrouwenspersoon informeren elkaar over de afhandeling van de melding. Hiermee wordt een formele meldprocedure, met bijbehorende regeldruk, voorkomen.

Werkbaarheid onduidelijk

Uit de toelichting blijkt niet of de hierboven beschreven praktische bezwaren kunnen worden weggenomen. Ook blijkt niet of, en zo ja, hoe relevante organisaties zijn betrokken bij het opstellen van het besluit. Ook op het punt van werkbaarheid schiet de onderbouwing tekort. 

Regeldruk niet in kaart gebracht

Tot slot geeft de toelichting op het besluit geen inzicht in de regeldrukkosten, die er wel degelijk zullen zijn. Het college adviseert die kosten alsnog inzichtelijk te maken en te motiveren.

De formele titel van het voorstel luidt Besluit anoniem melden vermoedens van misstanden.