Verlaging eigen risico zorg onvoldoende onderbouwd

Het kabinet wil het eigen risico in de zorg per 2027 verlagen van € 385 naar € 165. Ook is het voornemen het eigen risico te maximeren op € 50 per zorgvraag. In de toelichtingen maakt het kabinet onvoldoende duidelijk welk probleem een lager en gemaximeerd eigen risico precies moet oplossen en in welke mate de maatregelen effectief zullen zijn. Dat schrijft ATR in een advies aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Context

Het kabinet lijkt met de voorstellen de (ervaren) financiële drempel tot zorg zo veel mogelijk te willen wegnemen door het verlagen en maximeren van het eigen risico. Daarnaast zorgt de maximering ervoor dat het eigen risico niet altijd al volledig bij de eerste behandeling is verbruikt. Hierdoor zouden mensen gedurende het jaar langer (kosten)bewust bezig blijven met of een behandeling wel echt nodig is.

Nut en noodzaak onduidelijk

Nut en noodzaak van de voorstellen zijn echter niet duidelijk en niet goed onderbouwd. Zo wordt niet duidelijk wat precies de omvang is van de problemen die de voorstellen moeten oplossen en zijn de doelgroepen niet helder beschreven. Ook is niet duidelijk wat de (concrete) doelen zijn van de voorstellen. Er worden namelijk in de toelichtingen enkel (niet concrete) doelstellingen geformuleerd. Bovendien is de effectiviteit van de voorstellen niet voldoende beschreven. ATR adviseert daarom nut en noodzaak van een duidelijke en concrete onderbouwing te voorzien.

Werkbaarheid en regeldruk

Ook zijn er tekortkomingen in de onderbouwingen van de werkbaarheid en de gevolgen voor de regeldruk voor burgers. De voorstellen maken niet duidelijk of mensen de forse verlaging van het eigen risico en de maximering kunnen begrijpen en of zij daar vervolgens naar kunnen handelen. Nu de voorstellen onderdeel gaan uitmaken van een al complex geheel van wetten en regels waarin de financiering van de zorg is vastgelegd, is het essentieel om hier meer aandacht aan te besteden. Dit heeft ook substantiële gevolgen voor de regeldruk voor burgers. Deze gevolgen zijn (nog) niet voldoende beschreven in de toelichting. 

Doenvermogentoets

In een zogeheten doenvermogentoets kan bekeken worden in hoeverre de voorstellen voor mensen te begrijpen en uit te voeren zijn. Op basis van een dergelijke toets kan het kabinet de werkbaarheid voor burgers beter onderbouwen. ATR adviseert dan ook voor beide voorstellen een dergelijke toets uit te voeren. 

De formele titels van de voorstellen zijn de wijziging van de Zorgverzekeringswet teneinde het verlagen van het verplicht eigen risico voor de zorgverzekering per 2027 en de wijziging van het Besluit zorgverzekeringen in verband met de wijze waarop kosten van medisch-specialistische zorg in mindering worden gebracht op het verplicht eigen risico