Er bestaat geen goed zicht op regeldruk die voortvloeit uit EU-wetgeving. Er worden wel berekeningen gemaakt in zowel Brussel als Nederland. Toch blijft de omvang van de regeldruk voor mensen en bedrijven onvoldoende in beeld. Wel is duidelijk dat de regeldruk van Europese regelgeving zwaar weegt: gemiddeld is een MKB-ondernemer per maand 26 uur bezig om aan alle rapportageverplichtingen uit EU-wetgeving te voldoen. Dit zijn de belangrijkste bevindingen van een ATR-verkenning naar de regeldruk vanuit Europa.
Verzoek Tweede Kamer
In maart 2024 nam de Tweede Kamer een motie aan ingediend met als eerste indiener Kamerlid Flach. De motie verzoekt een verkenning uit te voeren naar de regeldruk vanuit Europa en in het bijzonder naar rapportageverplichtingen. ATR heeft dit verzoek in juni 2024 ontvangen.
Onvolledig beeld
Een belangrijke bevinding is dat een volledig overzicht van de omvang van de regeldrukkosten voortvloeiend uit EU-wetgeving op zowel Europees als nationaal niveau ontbreekt. Daar zijn verschillende oorzaken voor. Zo worden er in Europa ten onrechte niet van alle verordeningen en richtlijnen een regeldrukberekening gemaakt. En waar dat wel gebeurt, wijkt de uiteindelijk gekozen optie vaak af van de in een eerdere fase gemaakte berekening van de regeldruk. Ook bij het implementeren van Europese richtlijnen in Nederlandse wetgeving laat de berekening van regeldruk vaak te wensen over.
Kwalitatief beeld
ATR heeft op basis van bronnenonderzoek en interviews de meest belastende EU-regelgeving in kaart gebracht. Uit dit zogeheten kwalitatief beeld wordt duidelijk dat de toename van de regeldruk met een Europese oorsprong meerdere oorzaken heeft. Zo zorgen Europese richtlijnen vaak voor stapeling van verplichtingen voor ondernemers omdat de gevolgen van richtlijnen alleen per afzonderlijk voorstel worden bekeken en niet integraal. Bovendien zorgt het gebrek aan overzicht van alle regels ervoor dat mensen en ondernemers vaak twee of meer keren dezelfde informatie moeten aanleveren.
Voorbeelden
In de verkenning heeft ATR zestien groepen in kaart gebracht van Europese wet- en regelgeving die tot aanzienlijke rapportageverplichtingen leiden. Zo leiden Europese verplichtingen op het gebied van een gezonde en inclusieve werkomgeving tot veel regeldruk. Ook eisen aan de kwaliteit en eigenschappen van producenten leidt tot veel lasten. Een volledig overzicht is terug te vinden in de verkenning.
Flitspeiling
Met behulp van een zogeheten flitspeiling van onderzoeksbureau Ipsos I&O is een globale inschatting gemaakt van de gevolgen voor de regeldruk van EU-regelgeving op Nederlandse MKB-bedrijven. Uit die peiling blijkt onder meer dat MKB-ers gemiddeld per maand 26 uur kwijt zijn om aan alle Europese rapportageverplichtingen te voldoen. Uitschieters zijn MKB-ondernemers in de industrie en de landbouw. Zij zijn tot 40 uur per maand bezig met Europese administratieve lasten.