Regeldruk is het effect dat verplichte regelgeving heeft op burgers en bedrijven. Beleidsmedewerkers die nieuwe regelgeving maken, moeten aangeven welke kosten dat met zich meebrengt en hoe werkbaarheid en nuttig dit is in de praktijk.
[Start rustige muziek] [Logo ATR verschijnt in beeld.]
[BEELDTEKST: ATR Adviescollege toetsing regeldruk]
VOICE-OVER: Het Adviescollege toetsing regeldruk toetst of de regeldrukgevolgen bij voorgenomen regelgeving goed en transparant in beeld zijn gebracht.
[BEELDTEKST: Handboek meting regeldrukkosten, regeldrukparagraaf met nummer 1,2,3,4,5]
VOICE-OVER: Deze animatie legt uit hoe je een regeldrukanalyse maakt. Bij het ontwikkelen of wijzigen van regelgeving is het belangrijk dat de gevolgen van die regels duidelijk zijn. Alleen dan kan de wetgever een afgewogen besluit nemen.
[BEELDTEKST: Regeldruk]
VOICE-OVER: Die gevolgen omvatten ook de regeldruk. Het is verplicht om de regeldrukgevolgen van voorgenomen regelgeving in beeld te brengen. Hoe maak je zo'n regeldrukanalyse?
[BEELDTEKST: Regeldruk analyse]
VOICE-OVER: In een regeldrukanalyse beschrijf je welke investeringen en inspanningen burgers, bedrijven en professionals moeten doen om de verplichtingen na te leven. Stel, je werkt bij een ministerie en jij wordt verantwoordelijk voor deze analyse. Hoe ga je dan te werk?
[BEELDTEKST: BSO-bus, E-step]
VOICE-OVER: We nemen als voorbeeld de nieuwe kentekenplicht voor bijzondere bromfietsen, zoals de toegelaten elektrische steps en de BSO-bus. Deze kentekenplicht maakt handhaving gemakkelijker en maakt monitoring bij ongelukken met deze voertuigen mogelijk. Ook heeft de eigenaar zekerheid dat hij met het voertuig de weg op mag. De kentekenplicht kost geld, tijd en moeite.
[BEELDTEKST: Regeldruk]
VOICE-OVER: Dit zorgt dus voor regeldrukeffecten.
[BEELDTEKST: Handboek meting regeldrukkosten, regeldrukparagraaf met nummer 1,2,3,4,5]
VOICE-OVER: Een regeldrukanalyse maak je in vijf stappen. De vijf stappen volgen uit het Standaard Kostenmodel dat de basis vormt voor een regeldrukanalyse bij wetgeving.
[BEELDTEKST: 1]
VOICE-OVER: (1.) Allereerst, beschrijf welke verplichtingen nieuw zijn of wijzigen. Wat moet een burger, bedrijf of professional doen om aan de nieuwe verplichtingen te voldoen? We nemen de eigenaar van een elektrische step als voorbeeld. Deze moet kennisnemen van de nieuwe regels, een kentekenplaatje bestellen, ontvangen en bevestigen op de step. Ook kan controle plaatsvinden. Deze handelingen beschrijf je in de analyse.
[BEELDTEKST: 2. 45 minuten, uurtarief, Û18]
VOICE-OVER: (2.) Vervolgens beschrijf je hoeveel tijd en geld het de stepeigenaar kost om de handelingen te verrichten. Het gaat opgeteld om ongeveer 45 minuten. Dit vermenigvuldig je met het uurtarief, en daar tel je de aanschafkosten van het kentekenplaatje bij op.
[BEELDTEKST: 3]
VOICE-OVER:
(3.) Dan beschrijf je wie deze verplichtingen moeten naleven en hoe groot de doelgroep is. Gaat het om alle burgers en bedrijven of om een selecte groep?
[BEELDTEKST: E-step]
VOICE-OVER: In dit geval gaat het om alle particuliere en bedrijfsmatige eigenaren van elektrische steps. Op dit moment zijn dat er ongeveer 5.000, waarbij er in de komende jaren waarschijnlijk enkele duizenden bij zullen komen.
[BEELDTEKST: 4]
VOICE-OVER: (4.) Bij stap 4 bepaal je hoe vaak partijen aan de verplichtingen moeten voldoen en hoe vaak dit proces zal plaatsvinden. Gaat het om een jaarlijks terugkerende verplichting of bijvoorbeeld om een eenmalige aanpassing? Hoeveel elektrische steps worden er bijvoorbeeld jaarlijks nieuw gekocht, en hoeveel tweedehands verkocht?
[BEELDTEKST: Handboek meting regeldrukkosten, regeldrukparagraaf met nummer 1,2,3,4,5]
VOICE-OVER: (5.) Tot slot bereken je de regeldruk door de kosten per partij te vermenigvuldigen met de totale handelingen per jaar. Kortom: In de regeldrukparagraaf bij een voorstel beschrijf je de vijf genoemde onderdelen:
[BEELDTEKST: 1. Administratieve of inhouselijke verplichting voor burger, bedrijf of professional]
VOICE-OVER: (1.) De administratieve of inhoudelijke verplichting,
[BEELDTEKST: 1. Tijd (uren) x Tarief (euro/uur) + Investeringen (euro's). P= kosten per handeling]
VOICE-OVER: (2.) De tijd en kosten per verplichting,
[BEELDTEKST: 3. Omvang doelgroep (aantal burgers/bedrijven/professionals)]
VOICE-OVER: (3.) De omvang van de doelgroep,
[BEELDTEKST: 4. Frequentie van handeling]
VOICE-OVER: (4.) De frequentie van de verplichting en
[BEELDTEKST: 5. Regeldruk = P x Q]
VOICE-OVER: (5.) De totale regeldrukkosten als gevolg van de nieuwe verplichting.
[BEELDTEKST: Regeldrukanalyse]
VOICE-OVER: De regeldrukanalyse geeft op deze manier een beeld van de totale inspanningen in tijd en geld die burgers, bedrijven en professionals kwijt zijn om te voldoen aan de nieuwe regelgeving. Daarbij is ook van belang of deze tijdsbesteding en investering past in de dagelijkse praktijk van bedrijven en burgers. Dit is bepalend voor de werkbaarheid van de regelgeving en daarmee de ervaren regeldruk.
[BEELDTEKST: Regeldrukanalyse]
VOICE-OVER: Deze analyse kan de wetgever gebruiken om te bepalen of het beleidsdoel van de regelgeving de regeldruk wel waard is. Heb je hulp nodig bij de regeldrukanalyse? Raadpleeg de regeldrukcošrdinator van jouw ministerie of neem contact op met een van de adviseurs van ATR.
[BEELDTEKST: Handboek meting regeldrukkosten]
VOICE-OVER: Ook het Handboek meting regeldrukkosten kan behulpzaam zijn voor de uitwerking van de regeldrukkosten van het voorstel.
[Logo van ATR komt in beeld.]
[BEELDTEKST: ATR Adviescollege toetsing regeldruk. www.adviescollegetoetsingregeldruk.nl]
VOICE-OVER: Heb je vragen over de ATR-advisering of de regeldruk? Raadpleeg dan de andere animaties over ATR en bekijk voorbeelden van goede regeldrukanalyses op de website www.adviescollegeregeldruk.nl.
[Logo van ATR komt in beeld.]
[BEELDTEKST: ATR Adviescollege toetsing regeldruk. www.adviescollegetoetsingregeldruk.nl]
VOICE-OVER: Veel succes! [Rustige muziek eindigt]
Regeldruk opnemen in beleid
De toelichting bij nieuwe/wijzigende regelgeving bevat een beschrijving en kwantificering van de regeldrukeffecten.
Deze eis is vastgelegd in Aanwijzing 7.5a (Regeldruktoets) van de Aanwijzingen voor de regelgeving.
Regeldrukeffecten zijn alle investeringen en inspanningen die burgers, bedrijven en/of professionals moeten doen om zich aan verplichtingen in regelgeving te houden. Hoofdbestanddelen van regeldrukeffecten zijn regeldrukkosten en ervaren regeldruk. Zie voor een nadere uitleg en de Rijksbrede methodiek voor regeldrukeffecten-analyse, het Handboek meting regeldrukkosten en de bijlage.
Regeldrukkosten: Alle investeringen en (tijds)inspanningen die bedrijven, burgers en/of professionals moeten doen om verplichtingen uit regelgeving afkomstig van de Rijksoverheid na te leven, uitgedrukt in euro’s. Deze kosten bestaan uit structurele en/of eenmalige kosten. Financiële lasten (bijv. belastingen) vallen buiten deze kosten.
Ervaren regeldruk: Hierbij draait het niet om de kosten die men moet maken om te voldoen aan regelgeving, maar om kwalitatieve aspecten als werkbaarheid, proportionaliteit en ervaren nut. Als bij een dossier sprake is van ervaren regeldruk, moet je hier ook aandacht aan besteden in de regeldrukparagraaf.
De regeldrukkosten-analyse geeft inzicht in de directe kosten van het naleven van voorgenomen verplichtingen uit regelgeving voor partijen in de maatschappij. De ervaren regeldruk vormt een indicatie voor de mate waarin partijen in de samenleving geneigd zijn en in staat zijn om wettelijke verplichtingen na te leven. De analyse van beide componenten van regeldruk zorgt er mede voor dat het mogelijk is te beoordelen of de kosten van een voorstel in verhouding staat tot wat het gaat opleveren (baten). Deze informatie is van belang voor onderbouwde besluitvorming over voorstellen door onder andere de politiek. De informatie geeft ook duidelijkheid voor partijen in de samenleving over de kosten (of besparingen) van een voorstel. Bijvoorbeeld voor burgers en bedrijven. Hierdoor kunnen zij ook gericht(er) reageren op een voorstel tijdens de internetconsultatie.
Het is verstandig de regeldrukkosten van een voorstel zo vroeg mogelijk in kaart te brengen. Dus vanaf het moment dat je gaat nadenken over eventuele (overheids)maatregelen. Hierdoor kan je deze informatie betrekken bij de keuze voor en uitwerking van bepaalde maatregelen en eventuele alternatieven. De regeldrukparagraaf moet compleet zijn in de (internet)consultatieversie van het voorstel.
ATR beoordeelt in de toetsing van het voorstel - parallel aan de (internet)consultatiefase – onder andere of de regeldrukkosten van een voorstel goed en volledig in beeld zijn.
In een regeldrukparagraaf beschrijf je kwalitatief én kwantitatief welke investeringen en (tijds)inspanningen bedrijven, burgers of professionals moeten doen om zich aan verplichtingen of wijzigingen in het voorstel te houden. Voor deze analyse kan je de volgende concrete vragen beantwoorden per wijziging in het voorstel:
- Welke verplichting is nieuw, vervalt of wijzigt en wat moet een burger, bedrijf of professional anders, meer of minder doen door deze wijziging?
- Hoeveel tijd (bijv. administratie) of euro’s (bijv. investering) kost het of bespaart het een burger, bedrijf of professional om deze nieuwe verplichting of wijziging na te leven?
-
- Wie moet deze gewijzigde verplichting(en) naleven?
- Hoeveel van deze partijen zijn er?
- Hoe vaak moeten zij aan de (gewijzigde) verplichtingen voldoen?
Vervolgens vermenigvuldig je de noodzakelijke tijdsbesteding met het (uur)tarief en tel je de berekende kosten (en besparingen) op, zowel per jaar als eenmalig. Dit resulteert in een totaalbeeld van de regeldrukeffecten.
Veel cijfers staan in openbare bronnen. Zie voor bijvoorbeeld het aantal bedrijven in een bepaalde sector CBS-Statline of het Ondernemersplein van de Rijksoverheid. In het Handboek meting regeldrukkosten is tevens een tabel opgenomen met daarin een indicatie van tijdsbesteding bij veel voorkomende handelingen bij wet- en regelgeving. Er is ook een bijlage beschikbaar. Daarnaast kun je via bijvoorbeeld collega’s, bedrijven, belangen- of brancheorganisaties cijfers krijgen, ook over specifieke handelingen/verplichtingen. Ga wel zo veel mogelijk uit van openbare bronnen. Bij grote voorstellen is het ook mogelijk een onderzoeksbureau in te schakelen om de effecten te analyseren. Bijvoorbeeld als een (wets)voorstel een grote groep bedrijven of burgers raakt en belangrijke effecten heeft voor deze partijen.
- De regeldrukcoördinator van jouw departement (zie Rijksportaal overheid).
- De accounthouder voor jouw departement bij EZK (v.w.b. regeldruk bedrijven).
- De medewerkers van het secretariaat.
- Noodzakelijkheid. Als regelgeving niet noodzakelijk of effectief is, is de regeldruk disproportioneel.
- Doeltreffendheid en doelmatigheid. De mate van doelbereik en doeltreffendheid zijn mede bepalend voor de proportionaliteit van de regeldrukkosten van een voorstel.
- Alternatievenafweging. De manier van reguleren moet de minst belastende zijn voor samenleving en overheid.
- Werkbaarheid en uitvoerbaarheid. Regelgeving moet werkbaar en uitvoerbaar zijn voor de samenleving en de overheid. Deze eis staat centraal in o.a. de verplichte MKB-toets, Doenvermogentoets, en Uitvoeringstoets. De werkbaarheid en uitvoerbaarheid van nieuwe of wijzigende verplichtingen is sterk bepalend voor de ervaren regeldruk bij burgers, bedrijven en professionals.
- Naast regeldrukeffecten kan een voorstel ook markt-effecten, innovatie-effecten en/of financiële lasten hebben. Voor bedrijven moeten deze effecten worden uitgewerkt in de verplichte Bedrijfseffectentoets (BET).
KCBR
Het Kenniscentrum voor beleid en regelgeving (KCBR) biedt meer informatie over het maken van goed beleid.
Beleidskompas | Kenniscentrum voor beleid en regelgeving (kcbr.nl)